Melanin, saç, ten ve gözlerimizi renklendiren pigmentler, insanlığın evriminden bu yana meydana gelmiş, kıtalar arasında gidildikçe hava şartları, güneş ve ısı yeni ortamlara adaptasyon olarak evrimleşmesine neden olmuştur.
Kıtalararası gidildikçe insanların saç, ten ve göz renklerinin farklılaşması her zaman bölgelere göre değişiklik göstermektedir, düşünsenize dünyada bütün kıtaların aynı iklim kuşağında olması bu renkliliği ve görselliği farklılığı ortaya çıkartmayacaktı. Oysa şimdi insanların ten ve saç veya göz rengine baktığımızda hangi kıtaya ait olduğunu hemen algılayabiliyoruz.
Siyah, sarı saçlar, koyu ten rengi veya beyaz ten rengi, renkli gözler gibi çeşitliliği açıklamak için bir dizi faktör vardır.
Çok derin biyoloji derslerine girmeden sizlere kolay yoldan anlayacağınız basitlikte anlatayım, iki tür melanin vardır.
-Eumelanin, kahverengi veya siyah renk üretmekten sorumludur.
-Phaeomelanin, sarı veya kırmızı renk pigmentlerden sorumludur.
Cildin açık veya koyu renk olması cildinizde üretilen melanin miktarına ve türüne bağlıdır. Melanin, melanosit denilen deri hücrelerinde bulunan melanozomlar tarafından sentezlenir. İnsanın saçı ve derisi üzerindeki farklılıklar değişkenliğin en göze çarpan özellikleri arasında bulunmakla birlikte bir insanın deri rengi ve saç rengi atalarının mirası konusunda ipucu vermektedir.
Atalarımızdan aldığımız saç ve ten rengi genler tarafından belirlenir, örneğin yüksek karlı dağlarda yaşayan kişiler genellikle koyu tenli olur, bunun sebebi kardan yansıyan UV ışınlarının yüksek olmasından ve aynı zamanda yağlı balıkla beslenmelerinin D vitamini açısından zengin olmasından da kaynaklanıyor.
D vitamini vücudun UV ışınlarını vücutta doğru sentezleyerek kemik büyümesine destek olarak raşitizm gibi hastalıklardan korunmaya da yardımcı olmaktadır.
Melanin aynı zamanda cildin ve vücudun diğer taraflarında görünen rahatsızlıkları bağışıklık sistemini güçlendirerek sağlıklı yaşlanılmasına da fayda sağlamaktadır.
Koyu ten renkli insanlar melanin açısından zengin kaynakları bulunurken, cilt tonu açık renkli insanlarda kemik erimesi gibi bir çok rahatsızlığı beraberinde getirirken erken ve sağlıksız yaşlanmaya da neden olmaktadır.
Melanin insanlarda her yerde bulunsa da karmaşık bir doğal yapıya sahiptir, melanin parçacıkları farklı dalga boyları için gelen ışığı yansıtma ve dağıtma yeteneklerine bağlıdır.
Eumelanin ve pheomelanin göz, ten ve saç rengini belirlemede rol oynarken, nöromelanin ise beynin bazı bölgelerini renklendirir, parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklarla ilişkilidir.
Gözlerin renginin kahverenginden yeşile doğru değişiminde iris içerisindeki melanin miktarına bağlı olarak genetik olarak belirlenir. Mavi yeşil ve ela renkli gözler güneşe karşı az korumaya sahiptir, güneş ışığına maruz kaldığında hasara yol açacağından güneş gözlüğü kullanılması gerekir.
Saçın gerçek kalitesini pigment granüllerinin yoğun olarak dağılımına bağlıdır. Pigmentlerin oranı genetik olarak belirlenen farklı saç renkleri üretir.
Eumelanin siyah ve esmer saçlarda baskın olan koyu renkli pigment yoğunlukta bulunurken, diğer pigmentlerin azlığında kahverenginin az olması sarı saçlara neden olmaktadır.
