Üriner sistemde mikropların artmasına idrar yolu enfeksiyonu denilmektedir. Bu hastalık çocuklarda sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardandır. İdrar yolu enfeksiyonlarına mantarlar, virüsler ve bakteriler neden olmaktadırlar. Her cinste ve yaşta görülürler. Yenidoğan dönemi hariç kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. Özellikle böbrekte enfeksiyon gözlenmesi ilk 5 yıl içerisinde özellikle böbrekte enfeksiyon belirlenmesi ilerleyen ve kalıcı zedelenmelere neden olmaktadır. Eğer bu duruma dikkat edilmezse ve enfeksiyon kontrol altına alınmazsa böbrek yetmezliği görülebilir.
Böbrek yetmezliği hastalıklarının çoğu böbrek taşı hastalığı ve vezikoüreteral reflüye (Mesanede biriken idrarın böbreğe geri kaçmasıdır.) neden olur. Eğer İYE (idrar yolu enfeksiyonu) tekrarlıyorsa hastalar bu açıdan değerlendirilmelidir. İYE tekrarlayan çocukların %25-50’sinde VUR görülür. İYE olmayan çocuklarda ise VUR görülme oranı %0,4-1,8’dir. VUR’da böbrek enfeksiyonu riski yükselir.
İYE tanısı koymak için idrar kültürü yapılır ve gerekirse ultrasonografi gibi radyolojik tetkiklerde yapılır. Kız çocuklarında sık görülen idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için genital bölge temizliği önden arkaya doğru olmalıdır. İYE tekrarlama olasılığı yüksek olduğu için belirli aralıklarla idrar kültürleri alınarak çocuk izlenmelidir.
Yaş Gruplarına Göre İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri
Yeni doğan ve süt çocuğunda görülen idrar yolu enfeksiyonu belirtileri;
- Pis kokulu idrar
- Sarılık, huzursuzluk, ishal, kusma, büyüme geriliği
- Vücut sıcaklığının normalden düşük ya da yüksek olması
Okul öncesi çağında görülen idrar yolu enfeksiyonu belirtileri;
- Büyüme geriliği
- Ateş
- Pis kokulu idrar
- Anormal işeme
- İshal, kusma, karın ağrısı
Okul döneminde görülen idrar yolu enfeksiyonu belirtileri;
- Ateş
- Pis kokulu idrar
- Anormal işeme
- Karın ağrısı
- Sık idrar yapma
- İdrar yaparken yanma
Ergenlik döneminde görülen idrar yolu enfeksiyonu belirtileri;
- Pis kokulu idrar
- Ateş
- Karında hassasiyet
- Sık idrar yapma
- İdrar yaparken yanma
İdrar Yolu Enfeksiyonlarının Tedavisi
İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde amaç ilk olarak enfeksiyonu uzaklaştırmak ve sonrasında işlevsel ve anatomik bozuklukları belirleyip düzeltmek, tekrarlamasını önlemek ve böbreğin işlevini korumaktır.
5 yaşından küçük ve anatomik bozukluğu olan hastalarda tedavi acilen başlamalıdır. Hastanın genel durumu bozuk ise paranteral antibiyotik verilerek hastanede tedavi edilir. Özellikle yeni doğanların tedavisi bu şekilde olmalıdır. Genel durumu iyi ve bir yaşından büyük çocuklarda kusma yok ise ağızdan antibiyotik tedavisi yapılır. Hekimin belirlediği tedavi süresi içerisinde çocuk bol sıvı almalıdır.
